Wat is er zo specifiek aan lage rugpijn?
Gewone lage rugpijn komt heel veel voor. 3 tot 5% van de mensen komt er jaarlijks mee bij de huisarts. Veel mensen gaan ook rechtstreeks naar een fysiotherapeut. Eigenlijk heeft iedereen in zijn leven wel eens rugpijn. Gelukkig is het bij de helft van de mensen binnen een week weer over en bij 95% binnen 3 maanden. We noemen het specifieke rugpijn als er een duidelijke oorzaak is. Maar helaas is dat meestal niet zo. Dan spreken we van aspecifieke rugpijn.

Wat gebeurt er als het ‘erin schiet’?
Voor iets wat zo vaak voorkomt is het opvallend hoe weinig we erover weten. De rug is een ingewikkeld deel van het lijf: wervels, tussenwervelschijven, gewrichten, zenuwen, spieren en banden. Als er pijn zit, kan dat overal door komen. Meestal is het een spierscheurtje, maar het kan ook een overbelasting van de pezen zijn of een verdraaiing van een gewricht. Of gespannenheid van de spieren, door een verkrampte houding of stress. Met een röntgenfoto of een scan komt men daar niet achter. En omdat het meestal snel weer over is, wordt er vaak niet verder gezocht.

Hoe komt men er achter wat de klachten verzoorzaakt?
Spit of lumbago is gewoon een ander woord voor lage rugpijn. Als de klachten aanhouden, gaan we toch zoeken naar een specifieke oorzaak. Als men een ongeval heeft gehad, kan er een breuk in een wervel zitten en is dat op een röntgenfoto zichtbaar. Bij mensen met botontkalking kan een wervel vanzelf wat inzakken en dat is ook behoorlijk lang pijnlijk.

Van belang is of er uitstraling van de pijn naar een been is. Als er dan ook nog tintelingen, verminderde spierkracht of plasklachten bij komen, spreken we van een beknelde zenuw of ischialgie en dan kan een hernia de oorzaak zijn of een vernauwing van het wervelkanaal, een canalisstenose. Soms is het een reumatische gewrichtsontsteking zoals de ziekte van Bechterew. En heel soms glijden de wervels van elkaar, een spondylolisthesis. Dat kan bij jonge mensen soms optreden en bij dansers veel vaker.

Kan men voorkomen dat het er zomaar inschiet?
Het gebeurt soms zomaar. Bij een rare draai of zwaar tillen. Als men dat vaker heeft is het zinnig om eens te laten nakijken of de houding wel goed is. Soms helpt het om de houding te verbeteren, om de werkplek aan te passen of om speciale tiltechnieken te gebruiken. Oefeningen om de rug- en buikspieren te versterken helpen ook vaak. Die spieren vormen dan een soort korset en geven stevigheid. Vroeger gaven dokters nog wel een echt korset, met baleinen en zo. We weten nu dat een korset de klachten meestal vererger, omdat het de spieren zwakker maakt. Ook bij rugklachten geldt dat rust roest.

Wie lopen het meeste risico op rugklachten?
Rugpijn komt het meest voor bij mensen tussen de 45 en 65 jaar. Bij mannen en vrouwen evenveel. Soms gaat aspecifieke lage rugpijn gepaard met angst voor pijn en bewegen en ongerustheid over het beloop, meestal door verkeerde ideeën en opvattingen over de oorzaak. Het ziektegedrag dat hieruit kan voortkomen, lijkt een belangrijke risicofactor te zijn voor het chronisch worden van de aspecifieke lage rugpijn. Bij ouderen komt het weer minder voor, misschien om dat die door de leeftijd wat stijver worden en dat helpt kennelijk. Of die doen minder zwaar werk, want overbelasting is vaak een oorzaak.

Kan men van rugklachten afkomen?
Meestal gaat rugpijn vanzelf over en dan kun men het beste afwachten. Vroeger adviseerden dokters dan om rust te houden, maar nu weten we dat juist bewegen goed is. Alleen in het eerste begin is bedrust soms zinvol. Het advies is dan ook om pijnstillers te nemen, want dan kan men ook makkelijker bewegen. Warmte is plezierig, dus lekker lang onder een warme douche helpt wel.

Als de pijn langer dan een paar weken aanhoudt, is het zinvol om een keer te laten onderzoeken of er een specifieke oorzaak te vinden is. Meestal niet dus, en dan is verder leren bewegen de enige optie. Een fysiotherapeut kan dan advies geven over de beste oefeningen. Het kan ook verstandig zijn eens met de bedrijfsarts te praten of het werk aangepast kan worden bij de klachten. Als stress een belangrijke factor is, dan is het goed dat aan te pakken.

Dit alles is aan bod gekomen bij Dokter Ted: Lage rugpijn van Omroep Max